Ubuntu Sunucu Bakımı: Kapsamlı Bir Rehber

Ubuntu Sunucu Bakımı: Kapsamlı Bir Rehber

Ubuntu sunucularının verimli ve güvenli bir şekilde çalışmasını sağlamak için düzenli bakım yapmak esastır. Bu makalede, Ubuntu sunucularınızda yapılması gereken temel bakım görevlerini detaylı bir şekilde ele alacağız. Güncellemelerden güvenlik önlemlerine kadar her şeyi kapsayan bu rehber, sunucunuzun performansını artırmak ve sorunları önlemek için gerekli adımları sunar.

1. Sistem Güncellemeleri

• Sistem Güncellemeleri: Sunucunuzun yazılım ve güvenlik güncellemelerini düzenli olarak kontrol edin ve yükleyin. Bu, sistemin en son özelliklere ve güvenlik düzeltmelerine sahip olmasını sağlar.
• Kritik Güncellemeler: Güvenlik açıklarını kapatmak için otomatik güncellemeleri yapılandırın. Bu, özellikle kritik güvenlik güncellemelerini kaçırmamak için önemlidir.

2. Yedekleme

• Veri Yedekleme: Önemli verilerinizi düzenli olarak yedekleyin. Yedekleme işlemlerinizin doğruluğunu kontrol etmek için düzenli testler yapın.
• Yedekleme Doğrulama: Yedeklerinizi düzenli aralıklarla test edin ve doğrulayın, böylece gerektiğinde geri yükleme işlemini sorunsuz bir şekilde gerçekleştirebilirsiniz.

3. Disk Yönetimi

• Disk Kullanımını Kontrol Etme: Disk alanının dolup dolmadığını kontrol edin ve gereksiz dosyaları temizleyin.
• Disk Sağlığını İzleme: Disklerinizin sağlık durumunu kontrol etmek için `smartmontools` gibi araçları kullanabilirsiniz.

4. Sistem Kaynaklarını İzleme

• Performans İzleme: CPU, bellek ve ağ trafiğini izleyin. `top`, `htop`, ve `iostat` gibi araçlar bu konuda yardımcı olabilir.
• Günlük Kayıtları İzleme: Günlük dosyalarını düzenli olarak gözden geçirin. Bu, sistemdeki hataları ve uyarıları erken aşamada fark etmenizi sağlar.

5. Güvenlik

• Güvenlik Duvarı: `ufw` veya `iptables` kullanarak gelen ve giden trafiği kontrol edin.
• Yetki Kontrolü: Kullanıcı ve grup izinlerini gözden geçirin ve gereksiz erişim haklarını kaldırın.
• Kötü Amaçlı Yazılımları Tarama: `rkhunter` veya `chkrootkit` gibi araçlarla sunucunuzu tarayın.

6. Servis ve Uygulama Bakımı

• Servislerin Durumunu Kontrol Etme: Sunucunuzda çalışan servislerin durumunu kontrol edin ve gereksiz olanları kapatın.
• Uygulama Güncellemeleri: Sunucunuzda çalışan uygulamaların güncel sürümlerini kullanın.

7. Kullanıcı Yönetimi

• Kullanıcı Hesapları: Aktif kullanıcı hesaplarını gözden geçirin ve gereksiz olanları devre dışı bırakın.
• Şifre Yönetimi: Güçlü ve karmaşık şifreler kullanın ve düzenli olarak değiştirin.

8. Ağ ve Bağlantı

• Ağ Bağlantılarını İzleme: Ağ bağlantılarınızı ve yapılandırmanızı düzenli olarak kontrol edin.
• DDoS Koruması: Sunucunuzu DDoS saldırılarına karşı koruyacak önlemler alın.

Bu bakım görevlerini düzenli olarak yerine getirerek, Ubuntu sunucunuzun performansını artırabilir ve güvenliğini sağlayabilirsiniz. Sunucunuzun sağlıklı ve sorunsuz çalışmasını sağlamak için bu adımları takip edin ve gerektiğinde uzman yardımı alın.

Geçici Dosyaların Temizlenmesi

Geçici dosyalar, sistem performansını etkileyebilir ve disk alanını gereksiz yere tüketebilir. Bu dosyaları düzenli olarak temizlemek, sisteminizin daha verimli çalışmasını sağlar.

# /tmp Dizini
sudo rm -rf /tmp/*

# /var/tmp Dizini
sudo rm -rf /var/tmp/*

Kullanılmayan Paketlerin ve Bağımlılıkların Temizlenmesi

Sisteminizde artık kullanılmayan paketler ve bağımlılıklar zamanla birikir ve disk alanını israf eder. Bu paketleri temizlemek için aşağıdaki komutları kullanabilirsiniz:

# Kullanılmayan Paketler
sudo apt-get autoremove

# İndirilmiş Paketler
sudo apt-get clean

# Sadece apt paketlerini temizlemek için
sudo apt-get autoclean

Günlük Dosyalarının Temizlenmesi

Günlük dosyaları (log dosyaları) sistemdeki olayları ve hataları izlemek için kullanılır. Ancak, zamanla birikirler ve disk alanını tüketebilirler. Bu dosyaları temizlemek için aşağıdaki komutu kullanabilirsiniz:

# Günlük Dosyalarını Silme
sudo find /var/log -type f -name '*.log' -delete

Çöp Kutusunu Boşaltma

Çöp kutusunda biriken dosyalar zamanla disk alanını tüketebilir. Kullanıcı ve sistem çöp kutularını düzenli olarak boşaltarak bu alanı geri kazanabilirsiniz:

# Kullanıcı Çöp Kutusunu Boşaltma
rm -rf /home/username/.local/share/Trash/*

# Sistem Çöp Kutusunu Boşaltma
sudo rm -rf /root/.local/share/Trash/*

Yardımcı Araçlar Kullanma

Ubuntu’da sistem bakımını daha etkili bir şekilde yapmak için çeşitli yardımcı araçlar kullanabilirsiniz. Bu araçlar, sisteminize dair daha fazla bilgi sağlar ve bakım işlemlerini kolaylaştırır:

• `bleachbit`: Sistemdeki geçici dosyaları ve gereksiz dosyaları temizlemek için kullanılabilir.
• `ncdu`: Disk kullanımını analiz etmek ve büyük dosyaları bulmak için kullanılır.
• `debsums`: Kurulu paketlerin bütünlüğünü kontrol etmek için kullanılır.

Önemli Notlar

Bu temizlik işlemlerini yaparken dikkatli olun. Önemli verilerinizi yedeklemeniz ve komutları çalıştırmadan önce doğru olduğundan emin olmanız önemlidir. Yanlış bir komut, veri kaybına neden olabilir.